Przejdź do głównej zawartości

W ROLACH GŁÓWNYCH:




Wojska, które miały pośredni lub bezpośredni wpływ na sytuację w Żorach w 1945 roku.


1 Front Ukraiński (1Укр.Ф) 1-й Украинский фронт

Marszałek Iwan Koniew
Курочкин Павел Алексеевич
Konev, Ivan Stepanovich

1 Front Ukraiński składał się z dużej ilości armii. W jego skład wchodziła nawet 2 Armia Wojska Polskiego gen. Karola Świerczewskiego. Podczas działań w południowej Polsce udało im się bez zniszczeń wyzwolić takie miasta jak Częstochowa, Kraków, którego to miasta Koniew został honorowym obywatelem. Tytuł ten stracił po upadku komunizmu. Pomnik tego marszałka już w Krakowie nie stoi. Na Śląsku z 1 FU działała 2 Armia Lotnicza gen S.A. Krasowskiego i następujące cztery armie:


60 Armia (60 А) 60 армия 


gen. płk Paweł Kuroczkin (Курочкин Павел Алексеевич)
9 dywizji piechoty w 3 korpusach

24.01.1945 docierają od wschodu do linii kolejowej Mysłowice - Oświęcim i następnie 27.01.45:
 106 Korpus Piechoty nacierał na Żory z tego korpusu 100 DP „Lwowska” gen. mjr F.M. Krasavina wyzwala Oświęcim. Ich pododdziały stacjonują na Kleszczówce do 19.03.45. W dniu 26.03.1945 ta dywizja zdobywa Racibórz.
 28 KP generała majora Michała Ozimina kieruje się na Pszczynę Opuszczone miasto bez walki zajęła 246 DP płk. Kazarinowa.
 15 KP W styczniu uderzył na Tychy i Orzesze chcąc spotkać nacierającą od Gliwic, 3 APanc. Z tego korpusu 107 DP płk W. Petrenko 26.03.1945 wkracza do Rybnika.


3 Gw. Armia Pancerna (3 Гв. ТА) 3-я Гвардейская Танковая Армия

Gen. płk Paweł Rybałko (Павел Семенович Рыбалко)
2 korpusy pancerne i 1 korpus zmechanizowany

Ta Armia 24.01.1945 dotarła od zachodu do Gliwic, Strzelec Opolskich i Opola.
Ze składu 7 KorpPanc (gen. I. Sergey): 55 gwBrygPanc (płk D. Draguński), 56 gwBrygPanc (płk Z. Slesanenko), 23 gwBrygStZmot (płk A. Gołowaczew) Atakują Rybnik w Styczniu 1945.
9 KorpZmech (gen. lejt. I. Suchow) Zamyka kocioł Górnośląski. Z tego składu 91 Brygada Pancerna wypiera Niemców z Mikołowa.


21 Armia (21 A) 21 армия

gen. płk Dymitr N. Gusiew (Дмитрий Николаевич Гусев)
9 dywizji piechoty w 3 korpusach


23.01.1945 zajmują Tarnowskie Góry.
27.01.1945 zajmują Czeladź.



 


59 Armia (59 A) 59 армия

gen. Iwan T. Korownikow (Иван Терентьевич Коровников)
8 dywizji piechoty w 3 korpusach

23.01.1945 Dotarła na przedpola Sosnowca i Jaworzna.
Nocą 26/27.01.1945 zajmują Dąbrowę Górniczą.










4 Front Ukraiński (4Укр.Ф) 4-й Украинский фронт

gen. Iwan Pietrow (Иван Ефимович Петров)
do 26.03.1945 następnie
gen. Andrei Jeremienko (Андрей Иванович Еременко)

Ten Front jest znacznie słabszy i w jego skład wchodzą 4 armie:
38 Armia (gen. płk K. S. Moskalenko),
1 Armia Gwardii (gen. płk A. A. Greczko)
18 Armia (gen. lejt. A. I. Gastiłowicz)
8 Armia Lotnicza (gen. lejt. W. N. Żdanow)
 





38 Armia (38 А) 38 армия

Gen. płk Kiriłł Siemionowicz Moskalenko
(Кирилл Семенович Москаленко)

Ta armia stanowiła trzon 4 Frontu Ukraińskiego. Odgrywali Główną rolę podczas ofensywy na Żory dnia 24.03.1945. Z szeregu tej armii w Żorach występowały następujące dwa korpusu strzeleckie:




 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

126 Lekki Górski Korpus Strzelców (126 лгск)

126-й лёгкий горнострелковый корпус
 
gen. mjr Solovev, Vladimir Nikolaevich
(Владимир Николаевич Соловьев)
31 Górska Brygada Piechoty (31 гсбр)
32 Górska Brygada Piechoty (32 гсбр)
72 Górska Brygada Piechoty (72 гсбр)
z tego korpusu 72 brygada odgrywała pierwsze skrzypce 24.03.1945 w dokumentach występują czasem jako brygada morska (72-я морская стрелковая бригада) dowodził Płk Amwrosow, Iwan Prokopiejewicz Амвросов, Иван Прокопьевич 

 
 
 
 

Jako wsparcie 126 korpusu: 

5 Brygada Pancerna Gwardii (5 Гв. тб)
5-я отдельная гвардейская танковая бригада
5. Oddzielna Brygada Pancerna Gwardii

Morus Iwan Mitrofanowicz 

Морус Иван Митрофанович

Stan na 24.03.1945:

T-34/85 - 9

T34 - 5

T-70 - 7

T-80 - 1

SU-85 - 2





95 Korpus Piechoty - (95 ск) - 95 стрелковые корпусa

gen. mjr Melnikov, Ivan Ivanovich (Иван Иванович Мельников)

271 Dywizja Piechoty (271сд)
351 Dywizja Piechoty (351сд)
2 Dywizja Powietrzno-Desantowa Gwardii (2гв.вдд)






1 CZECHOSŁOWACKA SAMODZIELNA BRYGADA PANCERNA

1 československá samostatná tanková brigáda (1 čsstb, 1CSSBP)


Główny trzon sił pancernych podczas żorskiej ofensywy stanowiła 1 Czechosłowacka Samodzielna Brygada Pancerna, dowodzona przez mjr Vladimíra Janko. W skład tej formacji wchodziło ponad 60 czołgów T34 w trzech batalionach.

 

1 BATALION (1bcz) dowódca kpt. Imrich Gaš


2 BATALION (2bcz) dowódca kpt. Josef Buršík


3 BATALION (3bcz) dowódca kpt. Emanuel Šrámek


 

 



17 ARMIA (17 A) 17 Armee

 
General der Infanterie Friedrich Schulz


Ta armia odgrywała główną rolę w obronie Górnego Śląska. Należała do grupy armii „Środek”. W jej składzie nie brakowało wyszkolonych i doświadczonych żołnierzy. W historii Żor zaznaczyły się dwa korpusy, z których 11. Korpus Armijny jest mniej istotny, resztki jego 97 dywizji związane były również z 48. Korpusem Pancernym. Przynależność konkretnych dywizji wermachtu do korpusów i armii w tym okresie była zmienna. Nie warto się zastanawiać za dużo na ten temat. Dowódca 48. Korpusu Pancernego Maximilian Reichsfreiherr von Edelsheim w ciągu tylko trzech dni (26,27,28) walk na Górnym Śląsku utracił ostatnie 81 czołgów. Wieczorem 28 stycznia korpus miał tylko 31 sprawnych dział pancernych: 5 w 300 brygadzie dział szturmowych, 16 w 311 brygadzie dział szturmowych, 10 w 1 dywizji narciarzy, 24 działa przeciwpancerne w 88 pułku artylerii przeciwpancernej.

 

97. Dywizja Strzelców 97. Jäger-Division

97гсд — горно-стрелковая дивизия



  Generalleutnant Friedrich-Karl Rabe von Pappenheim
 
 W herbie mają piórko koguta, nazywani są „Spielhahnjägerdivision”, a ich członkowie nazywani są „Spielhahnjäger”. Długo byli na froncie, dlatego pod koniec stycznia dysponowali bardzo ograniczonymi siłami. W nocy z 27 na 28 stycznia podczas przebijania się przez pozycje radzieckie dywizja utworzyła dwie grupy:

Grupa 1 – „Zegler", składała się z 3 batalionu 204 pulku piechoty, 97 oddziału rozpoznawczego 3 i 4 batalionu 81 pułku artylerii, sztabu 81 pułku, 97 oddziału przeciwpancernego, części 97 batalionu łączności, 3 kompanii 97 batalionu saperów, batalionu policji SS oraz katowickiego batalionu Volkssturmu. Jej położenie nie bylo znane.

Grupa 2 – „Mergen", miała w składzie: 207 pułk piechoty, 1 I 2 bataliony 81 pułku artylerii, 1 i 2 kompanię przeciwpancerna 97 oddziału przeciwpancernego, oraz część 97 batalionu rozpoznawczego. Czołowe oddziały tej grupy dotarty do Podlesia, a reszta znajdowała się w Panewniku. Stanowisko dowodzenia dywizji znajdowało się w miejscowości Kobiór pod Pszczyną.


20. Dywizja Pancerna (20 DivPanz) 20. Panzer-Division


 Generalmajor Hermann von Oppeln-Bronikowski

Główna rola w obronie „Złotych Wrót” w styczniu 1945. Ciężkie straty 26 stycznia utraciła 30 czołgów, a 27 stycznia kolejnych 10. Gdy przyszło im bronić Żor, nie posiadali sprawnych czołgów.




 

 

 

Z powyższych dwóch dywizji 28 stycznia, sformowano grupę bojową "Pappenheim"

 

1 Dywizja Narciarska (1.Ski-jäg-Div) 1. Skijäger-Division

1 ЛЕД легко-ereрскую Дивизию


 
Generalleutnant Gustav Hundt 
 
 

 

 

 

 

 

8 Dywizja Pancerna (8 DivPanz) 8 Panzer-Division  

 
 
 
Oberst Heinrich-Georg Hax

Przybyli na Górny Śląsk transportem kolejowym z końcem stycznia 1945 (39 transportów). Udana odsiecz Rybnika, dzięki temu miasta nie zdobyto w styczniu. Podczas ofensywy od 10 marca bronią rejonu Pawłowice. Obrona Raciborza z końcem marca.
 

 

 

 

 

68 Dywizja Strzelców (68 ID) 68 Infanterie-Division

Gen. leutnant Paul Scheuerpflug


Ta Dywizja bierze udział w obronie „Złotych Wrót” w styczniu 1945. Następnie od pierwszych dni lutego do samego końca broni linii Żory – Rybnik. Bierze też udział w obronie odcinka Pawłowice – Warszowice podczas ofensywy rozpoczętej 10 marca. Po wycofaniu się z Żor. Osłabiona dywizja przechodzi do Wodzisławia. Dowódca zostaje oznaczony Krzyżem Rycerskim z Liśćmi Dębu za długotrwałą obronę odcinka Żorskiego.








712 Dywizja Strzelców (712 ID) 712 Infanterie-Division

Generalmajor Joachim von Siegroth
 


Resztki tej dywizji zasiliły obronę Żor 24.03.1945












16. Dywizja Pancerna (16. DivPanz) 16. Panzer-Division

 Generalleutnant Dietrich von Müller                                          


14 marca ta dywizja zasiliła obronę odcinka Pawłowice - Strumień. Od tamtej pory rozpoczęły się nieustanne kontrataki pozycji zdobytych przez Rosjan. Obrona Raciborza z końcem marca











75 Dywizja Strzelców (75 ID) 75 Infanterie-Division

Generalmajor Karl Arning


Ta dywizja broniła takich miejscowości jak Czechowice, Bielsko, Strumień. Następnie 10 marca obrona linii Pawłowice i Strumień podczas ofensywy na Żory bronili się w okolicy Jastrzębia przed atakami 101 KP który, wykonywał uderzenie pomocnicze.





 
 
 

Źródła:


  • www.axishistory.com
  • www.generals.dk
  • Zdjęcie Czołgu pochodzi z Leksykonu Żorskiego 
  • Zdjęcie tablicy pod czołgiem pochodzi z książki "Baranowice : szkice z dalszych i bliższych dziejów" Orlik, Zygmunt J.
  • „Operacja Sandomiersko-Śląska 1 Frontu Ukraińskiego. Bitwa o Górny Śląsk” Stańczyk Henryk


     



Komentarze