Słupy graniczne Prus i Austro-Węgier na terenie Pawłowic i Strumienia

 Granica Prus i Austro-Węgier do 1918 roku przebiegała tak samo, jak do dziś przebiega granica gmin Strumień i Pawłowice. Oznacza to, że miejscowości Golasowice, Jarząbkowice i Pielgrzymowice były pod władaniem Cesarza niemieckiego. Zbytków, Bąków, Rychułd i Pruchna należały do Cesarza Austrii. Po tej granicy pozostały ślady w postaci kilku granitowych słupów. Każdy posiadał wykuty po obu stronach numer i symbole korony dla strony Austrii i orła dla strony Prus. Udało mi się odszukać kilka sztuk, niektórych szukam nadal, a pozostałych nie znajdzie już nikt. Polecam każdemu odwiedzenie tej dawnej granicy i podążenie jej śladem.

Przebieg granicy od Godowa do Strumienia zaznaczony na mapie z serwisu mapywig.org

  Znając dzisiejszy przebieg granicy gmin oraz dzięki mapom, jakie udostępnia muzeumslaskie.pl można poznać lokalizacje słupów granicznych. Na poniższej mapie zaznaczono przebieg granicy oraz słupy, które udało nam się do tej pory znaleźć. Poszukiwania trwają nadal, na te chwile mamy znalezionych 7 sztuk.

Słup graniczny nr XIV.

 Najłatwiej dostępny jest z pewnością słup graniczny nr XIV. Znajduję się on w parku w Pawłowicach. W miejscu, w którym stoi, nie przebiegała żadna granica. Został tu on przeniesiony z pierwotnego miejsca.

Grobla graniczna pomiędzy słupem nr XIII a pierwotną lokalizacją słupa na XIV. Okolica ul. Sportowej, Zbytków.

                      

Słup graniczny nr XI.

 Dużo ciekawsze są słupy, które do dziś stoją na swoim miejscu. Można je znaleźć, ale nie jest prościzna. Najbardziej znany jest z pewnością słup graniczny numer XI. Znajduje się on na trakcie Cesarsko-Pruskim, czyli zielonej trasie rowerowej prowadzącej z Pawłowic do Strumienia.

 

 Od słupa nr XI grobla graniczna leci w kierunku południowy-zachód tam pokrywa się z trasą rowerową, na niej znaleźć można mniejsze kamienie oznaczone P (Preußen) i O (Österreich). Na tym kierunku duży słup znaleźliśmy dopiero w Zbytkowie.

 Na kierunku północno-zachodnim od słupa nr XI również znaleźć można małe kamienie, których poza tą okolicą nie znalazłem nigdzie. W tę stronę granica prowadzi przez groble do słupów z numerami X i IX.

Słup graniczny nr X.

Ten słup znajduje się na skraju lasu. Ma on bardzo ładnie zachowany symbol dla strony pruskiej i mniej wyraźny, lecz widoczny symbol strony austriackiej.

Słup graniczny nr IX.

 Ten słup ma wyrznie zachowane symbole obu państw. Znajduje się on blisko poprzedniego słupa po drugiej stronie grobli. Na nim omawiany tutaj odcinek granicy się kończy (właściwie zaczyna) i nie znaleźliśmy w jego pobliżu innych kamieni.

Słup graniczny nr XIII.

 Ten słup został zachowany w doskonałym stanie. Obie strony bardzo wyraźne. Dostać się do niego łatwo z ulicy Wspólnej uważając, by ludziom nie wjechać na podwórko. Granica od tego słupa biegła skrajem lasu po grobli do miejsca, w którym stał oryginalnie słup z pawłowickiego parku. Niestety nie znalazłem na niej żadnych kamieni.

Słup graniczny nr XVI.

 Znajduje się on na skraju lasu w Zbytkowie. Jadąc ulicą Wyzwolenia ze Zbytkowa w kierunku Golasowic, należy skręcić w lewo na granicy miejscowości i jechać w las gdzie przy drodze pojawi się duży słup.

Strona austriacka oznaczona jest XVII, a strona pruska została poprawiona na XVI.

Blisko jest mały kamień XVI

W miejscu, w którym granica wbija się w las pomniejszy słup XVI

Strona pruska

Z biegiem strumienia granicznego w lesie

Trudno dostępny teren dla roweru XVII

Strona pruska

XVIII po drugiej stronie lasu

Strona pruska

Słup graniczny nr XX.

 Następny słup można spotkać, gdy jadąc z Rychułdu ulicą Bąkowską skręcimy na granicy gmin w lewo w ulicę Jarzębinową. Jadąc cały czas prosto, napotkamy słup po prawej stronie drogi.

Słup graniczny nr XXI.

 Kolejny słup znajduje się w lasku na granicy miejscowości Pruchna i Pielgrzymowice przy drodze wojewódzkiej nr 938. Bezpośrednie dojście do niego jest zagrodzone przez zamkniętą bramę. Nie chcąc naruszać czyjegoś terenu, trzeba podejść do słupa, przedzierając się przez lasek od strony Pruchnej. 

 

Mały kamień w pobliżu słupa XXI